بازگشت
بنياد گرايا ن از اختلا ف ها تا ائتلا ف ها
عبدالهادی مهمند عبدالهادی مهمند

حريفان پشت سر خاريده ميره وطن از دست شان شاريده ميره ولي پاداش اين ملت همين است كه دشنام بر سرش باريده ميره
برنامه خلع سلاح وملکی سازی درکشور یکی از همان دسته مسایلی است که با وجود مساعی برخی از کشور ها بعد از گذشت مدت سه سال نه تنها نافرجام باقی مانده، بلکه به همه ابعاد وجهات آن رسیدگی لازم صورت نگرفته است. همانگونه که برخی از منابع بین المللی تصریح میدارند، پروسهء کنونی دی.دی.آر به دلایل فراوانی، عرصهء دشوار وجنجال آفرینی را درآینده، برای کشور به وجود خواهد آورد. با وجود آنکه مراجع مربوط دولتی به یاری کشور های کمک کننده وبرنامهء توسعهء سازمان ملل متحد، کار های معینی را انجام داده اند، اما این امر همه گروه های تفنگدارمسلح را شامل نشده ازیکسو بی امنیتی درکشور کاهش نیافته ازسوی دیگر، برنامهء ملکی سازی وجمع آوری سلاح، با کند یهای فراوان ومقطعی روبرو گردیده است . ازین گذشته آنچه تاکنون انجام شده، به هیچوجه نتوانسته است در تأمین امنیت و کاهش قوتهاي های مسلح درسراسر کشور سهم موثری را ایفا کند . آنگونه که منابع بین المللی تاکید میدارند، برنامهء خلع سلاح تمام تفنگداران را دربرنگرفته وقوماندانان درروستا های کشور، برای بقای قدرت خویش وبرای حفظ زمینه سوء استفاده از جمله قاچاق مواد مخدره ، قاچاق آثار باستانی، جنگلات وتصاحب دارایی های دولتی وشخصی بیشتر از هر وقت دیگر فعالتر به نظر میرسد. آنچه بیش از همه قابل تأمل واندیشه است اینست که ، نه تنها در ریشه کن کردن سیستم وشیوه های قوماندان سالاری وحاکمیت تفنگ کار موثری صورت نپذیرفته ، بلکه بصورت مستقیم وغیرمستقیم درتقویهء پایه های سیاسی وقدرت اقتصادی آنان موثریت روا داشته شده است . درحالیکه دراوضاع کنونی ودر طی سه سال این انتظار موجود بود که درعرصه های تأمین امنیت، بازسازی وقانونمداری، طرد فساد اداری ودولتی وسایر نابه سامانی ها کار های بزرگی انجام میشد اما این مامول ها تحقق نیافته باقی مانده وخواست ملت برای ایجاد یک دولت قوی ونیرومند وپاسدار قانون و تأمین کنندهء امنیت وادامه دهندهء بازسازی، تأمین کار ورفاه اجتماعی درحال بدل شدن به یأس تلقی ميشود. در حقیقت بسیاری از فرماندهان و افراد مسلحی که به نیروهای خارجی به سرکردگی امریکا کمک کردند تا طالبان را سرنگون کند، حالا خود به تهدیدی برای تلاش های دولت کرزی در برقراری صلح تبدیل شده اند. دولت کرزی نفوذ اندکی در ولايات دارد و ابزار کافی برای مجبور کردن افراد مسلح به وفاداری دولت را در اختیار ندارد و بعضی از افراد مسلح او را شاروال کابل می نامند. یکی از ستون های طرح امریکا برای تثبیت اوضاع در افغانستان، تشکیل اردوي ملی است. به عقیده برخی از ناظران، تشکیل نیروهای مسلح امری ا ست تردید آمیز. تاکنون تنها چند هزار سرباز آموزش دیده اند و بخاطر فقدان منابع کافی، دولت توانائی بکارگیری آنان را پس از طی این دوره ندارد. در نتیجه بسیاری از آنها ازاردو فرارمينمايند. تولید تریاک در افغانستان در سالهای اخیر« پس از آنکه طالبان در سال 2001 کشت و برداشت خشخاش را ممنوع دانست ، بار دیگر و این بار بشدت در حال گسترش بوده است. افغانستان در سال هاي2002 – 2003و2004مجددا به عنوان مهمترین منبع تولید تریاک در جهان مطرح گردید و این علیرغم تلاش های کرزی به منظور تحریم تولید این ماده توسط وی بوده است. نیروهای مسلح، به حاکمیت کابل بر کشور وقعی نمی گذارند. در حقیقت خشونت و برخورد در ولايات ( مثلآ حوادث هرات ) همچنان ادامه دارد.
جبهه تفاهم ملي افغانستان با ائتلاف يازده حزب سياسي اين كشور به عنوان نخستين نهاد اپوزيسيون به رهبري محمد يونس قانوني رقيب حامد كرزي (درظاهر) در انتخاب رياست جمهوري گذ شته افغانستان به طور رسمي در كابل اعلام موجوديت كرد . محمد يونس قانوني درباره اين حزب ائتلافي جديد گفت: اين حزب تلاش خواهند كرد تا دولت كنوني افغانستان را دموكراتيزه كرده و زمينه اصلاحات سياسي ، اقتصادي و اجتماعي را در جامعه فراهم كند (طوريکه ماشاهد دموکراتيزه کردن حکومت اسلا مي بعدازسال 1371بوديم ) . محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامي مردم افغانستان و احمد شاه احمدزي رهبر حزب اقتدار اسلامي كه هر دو از نامزدهاي رياست جمهوري اين كشور بودند ، به عنوان معاونين جبهه تفاهم ملي افغانستان معرفي شده اند . افراد و گروههاي رقيب حامد كرزي پس از آنكه نتوانستند درانتخابات رياست جمهوري و همچنين تركيب كابينه جديد اين كشور توفيقي حاصل كنند بيشترين توجه خود را به انتخابات پارلماني متمركز كردند . از اينرو آنان اميدوار هستند كه در انتخابات پارلماني راي اكثريت مردم اين كشور را بدست آورند. در هر حال افغانستان اكنون در مرحله اي حساس از تاريخ در جهت تشكيل نظامي مردم سالار مبتني بر فرهنگ و باورها و اعتقادات خود قرار دارد كه شكل گيري نهادهاي مدني برخاسته از متن جامعه مي تواند در روند آن تاثير گذرا باشد. يونس قانونی طی مصاحبه اي با بی بی سی اظهار نموده بود که حزب جدید ی را تاسیس می نماید و یک جریان اصلاح طلب را بوجود می آورد. ضمنا از نواقص کابینه جدید یاد آوری کرد ه و موجودیت دو وزیر از یک ولایت را مثال آورد که احتمالا اشاره به اسماعیل خان وزیر انرژی و برق و خانم آمنه افضلی وزیر جوانان باشد که هردو از ولایت هرات اند. زمانيکه اداره موقت پا به عرصه حيا ت گذاشت مگرازيک ولسوالي وا زيک شا خه تنظيم جمعيت چند وزير، معين ، ريس عمومي ، ريس ، والي ، قوماندان، سفير، جنرال قنسل ، ديپلومات ، نمايندگان اقتصادي وفرهنگي درخارج ا زکشوروجود داشت ؟ بلي اسمعیل خان و خانم آمنه افضلی نيزبه آن تنظيم تعلق دارد که قانوني به آن وابستگي طولا ني داشت ودارد .خود وزيرداخله دراداره انتقالي وزيرمعارف وفعلآ اپوزيسون گوش به فرما ن آقاي خليل زاد اند . تاسیس حزب افغانستان نوین و جریان اصلاح طلب که آقای قانونی در مصاحبه خویش از آن یاد کرد. از آغاز ثبت نام احزاب وبعد کاندیدا ها برای مبارزات انتخاباتی این شایعه وجود داشت که دولت امریکا برای تحکیم و توسعه دموکراسی درافغانستان قصد دارد ، بعضی از احزاب سیاسی را که برنامه ملی داشته باشد حمایت کند تا چند حزب سیاسی در افغانستان بوجود آید. منابع خبری در این مورد به اظهارات آقای خلیل زاد استناد میکردند . قبل از اظهارات قانونی آقای کرزی طی مصاحبه گفت که از یک جریان منتقد بر دولت استقبال می نماید و در مورد آقای قانونی گفت او را تشویق به ایجاد یک جریان مخالف کرده است .اینک با توجه به اظهارات آقای کرزی و قانونی شایعه حمایت دولت از تاسیس یکی دو حزب سیاسی به حقیقت نزدیکتر می نماید. اساسا از نیت آقای کرزی یا امریکا برای حمایت از یک یا چند حزب سیاسی ا ست که قانوني پا به ميدا ن مبارزه ميگذارد. اگر چنین تصورشود که قانونی خواسته است اساس حزب خویش را در مخالفت با جریان حاکم تاسيس نمايد وکلا هي به سرآمريکا وکرزي بگذارد سخت اشتبا ه نموده ا ست ، اگرچنين ميبود در ابتدای کار با مانع جدی مقابل ميشدند ولي اکنون چنين استنباط مي شود که نوعی تبانی با جریان حاکم وجود دارد . قانوني بايد اين را بداند که طرف مقابل زرنگتر از اوست و حساب اخرکار را نیزدقيقآ سنجيده است .از جانب دیگر آنانی که از روند کاردولت فعلي ناراضی اند و بدون شک تعداد شان کم نیست و اینک در اطراف مخالفین روند کابينه جديد (به اصطلاح قانوني ) گردآمده اند بادرک اين قضيه که زيرکاسه نيم کا سه اي وجود دارد ودرچه د ا مي گرفتارشده اند خيلي زود از اطراف قانونی پراگنده خواهند شد . بنظر میرسد یک جریان اپوزسیون واقعی درهر صورت بوجود خواهد آمد و مبارزات پارلمانی صف روشنی از دولت و مخالفین را تر سیم خواهد کرد. ازجانب ديگرچند روز قبل که جبهه تفاهم ملی افغانستان به رهبری یونس قانونی شکل گرفت شورای مرکزی حرکت انقلاب اعلام نمود که نسبت روش آمرانه وعدم احساس مسوولیت ملی واسلامی، احمد نبی محمدی که جز به دست آوردن وجمع آوری پول وحیف ومیل دارایی تنظیم وعدم پرداخت حقوق مسوولین و اقدامات خلاف اصول و مصوبه های شورای اجرایی کار دیگری نکرده است ، شورای اجرائیه از وی سلب اعتماد خود را اعلام میدارد. بدین ترتیب جبهه تفاهم ملی دراین اولین روز های ظهورش با چالش سختی روبرو شد.
صبغت الله مجددی از سران مجاهدين و رييس کميسيون مستقل ملی تحکيم صلح در افغانستان، از تمامی مخالفان دولت به شمول ملا محمد عمر، رهبر گروه طالبان و گلبد ين حکمتيار، رهبر حزب اسلامی تقاضا کرد به افغانستان برگردند و در روند تحکيم صلح در اين کشور موثر باشند. مجددی به صورت مشخص در مورد ملا محمد عمر و گلبدين حکمتيار که عملا در حال جنگ عليه نيروهای ائتلاف ضد تروريسم به رهبری آمريکا و نيز نيروهای دولت مرکزی افغانستان هستند گفت که آنها می توانند با پذيرفتن قانون اساسی افغانستان و همکاری با روند صلح و بازسازی در اين کشور به وطن بازگردند. به گفته مجددی، فراخوان او از گلبدین حکتمیار و ملا محمد عمر، در توافق با دولت و نيروهای خارجی مستقر در افغانستان صورت گرفته است. مجددی در ادامه گفت که او نمی داند ملا محمد عمر و گلبدين حکمتيار در کجا هستند و از این رو تا به حال تماسی هم در این زمینه با آنان نداشته است. وی درباره اينکه کمسيون مستقل حقوق بشر افغانستان و نيز جامعه جهانی بارها خواهان محاکمه جنايتکاران جنگی در افغانستان شده اند گفت که اکنون زمان بحث بر روی مسئله محاکمه جنايتکاران جنگی نيست. صبغت الله مجددی در پاسخ به این سئوال که دولت همواره گفته است حکمتيار و ملا عمر، افراد غير قابل بخشش هستند گفت که اکنون اين سياست تغيير کرده است. او گفت: \"مسئله حکمتیار و ملاعمر را اگر دولت اعلان کرده، سیاست چند وقت پیش بود. سیاست ها روز بروز تغییر می کند. کمیسیونی را که من رهبری آن را قبول کرده ام، مستقل و ملی است و بدون مداخله دولت کار خواهد کرد. حکومت به ما اختیارات کامل داده و در هر تصمیم حاضر به همکاری با ما است.\" مجددی افزود، حتی اگر \"ملا محمد عمر و گلبدین حکمتیار\" شرايطی قابل قبول داشته باشند نيز، دولت حاضر به پذيرفتن آنان است. مجددی در پاسخ به اين سئوال که آيا او از زندانيان افغان در گوانتانامو و زندانيان در پايگاههای آمريکايی در افغانستان نيز برای ملحق شدن به جريان صلح دعوت می کند يا نه، گفت که بر اساس توافق با نيروهای آمريکايی تمام این زندانیان آزاد خواهند شد. اما او درباره زمان آزادی تمامی زندانيان افغان سخن نگفت. کمسيون مستقل ملی تحکيم صلح تحت رياست صبغت الله مجددی، کمتر از دو ماه پيش به فرمان حامد کرزی رييس جمهور افغانستان تشکيل شد. نعيم کوچی يکی از فرماندهان سابق گروه طالبان نيز که مدتی را در زندان گوانتانامو بسر برده است يکی از اعضای اين کميسيون است. تاکنون دولت افغانستان علی رغم دعوت از اعضای عالی رتبه گروه طالبان موضع سرسختی در برابر شخص ملا محمد عمر و گلبدين حکمتيار داشته است؛ موضعی که اکنون تا حد پذيرش شرايط قابل قبول آنان نيز انعطاف يافته است.
پي نوشتها : بی بی سی ، صداي آمريکا ووبسايت مشعل .
May 15th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات